Ότι προηγείται αποτελεί διαφημιστικό υλικό και δεν αφορά τη σελίδα
Από τα περιεχόμενα του τεύχους 4-5
«Αφιέρωμα στην Σουρεαλιστική Ομάδα Τσεχίας-Σλοβακίας»
Μετά από 6 μήνες, του Διαμαντή Καράβολα
Στον
Αντίποδα της Ιστορίας, του Josef Janda
Να
Αποποιηθούμε του Ηγετικού Ρόλου, του Jan Švankmajer
Ο Υπερρεαλισμός είναι ένα ανοικτό
σύστημα, συνέντευξη με μέλη της Ομάδας
Γεωγραφία
ονείρων, του Ludvίk Sváb
Εικαστικές δημιουργίες των μελών της Ομάδας
Ποίηση και αποσπάσματα από κείμενα των μελών
της Ομάδας
Χώροι και
τόποι μυστηριακοί, της Alena Nadvornίkova
Ο
περιστρεφόμενος κάβουρας, του Bruno Solarik
Υπόλοιπα θέματα
του τεύχους: Θωμάς Γκόρπας, ο ποιητής της τραγικής μνήμης, του
Διαμαντή Καράβολα Ανέκδοτο ποίημα και δύο κείμενα του Θωμά
Γκόρπα, Σεργκέι Παρατζάνοφ,
κινηματογραφιστής και εικαστικός καλλιτέχνης, του Αντρέα Παγουλάτου, Λογοτεχνική
ευχαρίστηση και ιστορική συνείδηση, του Γιώργου Γιαννόπουλου, Καφεμαντεία,
παιχνίδι της Σουρεαλιστικής Ομάδας Ιωαννίνων, Αν-Τότε,
παιχνίδι της Λογοτεχνικής Ομάδας του Παν/μίου Πατρών, Ποίηση, του
Γιάννη Αλεξανδρόπουλου, του Στρατή Ζαχαρέλη, του Γιώργου Μάρκου, του Θωμά
Παπαστεργίου, του Μανόλη Λούη, Δύο
Κείμενα των 15 ευρώ, του Ευτύχη Ευθυμίου
Ο
Υπερρεαλισμός είναι ένα ανοικτό σύστημα
Η ομάδα των Τσέχων και των Σλοβάκων
υπερρεαλιστών λειτουργεί αδιάκοπα από το 1934 στην ενιαία Τσεχοσλοβακία, τώρα
Τσεχία και Σλοβακία. Στην συνέντευξη που ακολουθεί δεν εκφράζεται μία και
μοναδική ομαδική γνώμη. Είναι περισσότερο μερικές απόψεις που, στο σύνολο τους,
εκφράζουν την δυναμική βάση της σημερινής υπερρεαλιστικής αντίληψης.
-Η
ομάδας σας είναι και η μακροβιότερη σουρεαλιστική ομάδα και μάλιστα υπήρξε
δραστήρια κάτω από δύσκολες συνθήκες (περιορισμούς, απαγορεύσεις κλπ). Ποια
είναι τα στοιχεία που διατήρησαν την συνοχή της ομάδας όλα αυτά τα χρόνια;
Jan
Švankmajer: Δεν θέλω
να εκφράσω καμία “προσωπολατρεία”, αλλά την παράδοση του τσεχικού υπερρεαλισμού
την αντιπροσωπεύουν δύο δημιουργοί: ο Karel Teige (1900-1951) και ο Vratislav
Effenberger (1923-1986). Δεν θέλω να φανεί πως ήταν οι “αρχηγοί” της
υπερρεαλιστικής δραστηριότητας, αλλά για πολλούς από μας ήταν σαν ένα ενσαρκωμένο Υπερεγώ.
Πρέπει να κατανοήσουμε πως ο τσέχικος υπερρεαλισμός εμφανίστηκε σε μια πολύ
δύσκολη ιστορικά περίοδο. Η ομάδα ιδρύθηκε το 1934 και μέσα σε λίγα χρόνια
μπήκε στην παρανομία λόγω της γερμανικής κατοχής. Μετά την απελευθέρωση, και
ενώ αναπτυσσόταν (για λιγότερο από 3 χρόνια), ξαναμπήκε στην παρανομία λόγω του
σταλινικού πραξικοπήματος το 1948. Στην παρανομία έμεινε μέχρι την πτώση του
λεγομένου υπαρκτού σοσιαλισμού, με
μία μόνο ανάσα ελευθερίας το 1968-1969. Είναι σημαντικό που ο τσέχικος
υπερρεαλισμός βασιζόταν πάντα στην ομαδική δραστηριότητα. Βέβαια συνείσφερε σ’
αυτό η απομόνωση της ομάδας, που στάθηκε εναντίον του καθεστώτος του υπαρκτού
σοσιαλισμού, και επίσης εναντίον του συγχυσμένου και εκλεκτικιστικού
αντιστασιακού κινήματος. Σε αυτή τη κατάσταση που η ομάδα δεν είχε άλλο μέσο
επικοινωνίας από το σάμιζδατ (και καμία φορά τα περιοδικά του εξωτερικού) και χωρίς
την δυνατότητα διενέργειας εκθέσεων, αναγκαστικά έπρεπε να γεννηθεί κάτι, που
μπορούμε να αποκαλέσουμε ομαδική ηθική. Αυτή η ομαδική ηθική, κατά την γνώμη
μου, κράτησε σε συνοχή την ομάδα και μαζί όλα αυτά τα χρόνια.
-Τι
σήμαινε και ποιες επιδράσεις είχε για τον τσεχοσλοβακικό σουρεαλισμό η μετάβαση
της χώρας από το σταλινικό καθεστώς στην κοινωνία της λεγομένης ελεύθερης
αγοράς;
Frantisek
Dryje: Κατ’ αρχάς, τα
τελευταία είκοσι χρόνια πριν από το 1989 στην χώρα μας δεν κυριαρχούσε ο
σταλινισμός αλλά ο νεοσταλινισμός, που σημαίνει ότι δεν υπήρχε τόση βία όπως
στην δεκαετία του ’50 (εκτελέσεις), αλλά το ολοκληρωτικό σύστημα καταπίεζε τους
πολίτες με ένα καλοσχεδιασμένο
σύστημα “μαστίγιου και καρότου”, οικονομικών και κοινωνικών προνομίων ή
τιμωριών. φόβος, ότι θα χάσει κανείς την θέση του, απαγόρευση ελεύθερης
κυκλοφορίας στο εξωτερικό, στέρηση του δικαιώματος για μόρφωση κλπ, και πάντα
υπό το βλέμμα της μυστικής
ασφάλειας και των χαφιέδων της. Άμεση καταπίεση δέχτηκαν μόνο λίγοι (σε κάποιο
βαθμό και μερικά από τα μέλη της ομάδας), αλλά η απειλή πάντα έφερνε μία
ατμόσφαιρα γενικής απάθειας, τρομοκρατίας, φόβου και αυτολογοκρισίας.
Ο
υπερρεαλισμός στεκόταν φυσικά εναντίον του συστήματος, αλλά, με μια ευρύτερη
έννοια, τον νεοσταλινισμό τον
κατανοούσε ως μία από τις μορφές του γενικά καταπιεστικού εξουσιαστικού
συστήματος, που από ιστορική και ιδεολογική άποψη είναι λογικό να υπάρχει στον ευρω-αμερικανικό
πολιτισμό. Το πιο σημαντικό φρόνημα των υπερρεαλιστών είναι η ανάπτυξη της
επιθυμίας για την ελευθερία (σε όλες της μορφές της) ως βασικής ανθρώπινης
ανάγκης, αν και σε σύγκριση με τις
δεκαετίες του ’20 και ’30 και μετά από το ανεπιτυχές πείραμα να πραγματοποιηθεί
η μαρξιστική ουτοπία, βλέπουμε σήμερα αυτό το θέμα περισσότερο ως μία ασύμπτωτη
κίνηση προς τον σκοπό (απελευθέρωση), που ποτέ δεν μπορούμε να επιτύχουμε απόλυτα, αλλά που όμως δεν χάνει για αυτό και την
δύναμη του ως κίνητρο.
Από
αυτή την άποψη, η αλλαγή του πολιτικού συστήματος (από το σοβιετικό μπλοκ στο
καθεστώς της ελεύθερης αγοράς) μοιάζει ως ένα πέρασμα από τη φανερή και σκληρή
καταπίεση προς μία άλλη καταπίεση περισσότερο σοφιστικέ και διακριτική. Το
τέλος του ολοκληρωτικού συστήματος το θεωρούμε θετικό με την έννοια ότι με την φιλελεύθερη δημοκρατία μάς δόθηκε και η ευκαιρία για δημοσίευση
και για άλλες υπερρεαλιστικές δραστηριότητες (βιβλία, εκθέσεις, ταινίες). Αυτό
όμως δεν αλλάζει την κριτική άποψη που έχει ο υπερρεαλισμός για τις
πολιτισμικές αρχές. Αντίθετα, η παγκοσμιοποίηση, που στην μεταμοντέρνα κοινωνία
κρύβει τους μοντέρνους, διακεκριμένους και φανερούς ανταγωνισμούς και θέτει την
κυριαρχία της αρχής της αβεβαιότητας, αντιπροσωπεύει μία καινούργια ποιότητα
της κοινωνικής και πολιτιστικής καταπίεσης.
Στην
πράξη, το πέρασμα από την απομόνωση του εργαστηρίου στο περιβάλλον της
ελεύθερης αγοράς έφερε -ίσως παράδοξα- ένα είδος χαλάρωσης και έγινε επίσης η
αιτία μερικών αναταράξεων, αλλά από την άλλη πλευρά, εκτός από την ανάπτυξη της
διεθνούς συνεργασίας με άλλες
υπερρεαλιστικές ομάδες, μας έδωσε την δυνατότητα μίας πλήρους επικοινωνίας και
αντιμετώπισης άλλων ιδεών και δημιουργικών τάσεων, καθώς και των ανθρώπων που
τις αντιπροσωπεύουν και στέκονται έξω από τον υπερρεαλισμό, με άλλα λόγια,
αναπτύχθηκε η πιθανότητα για έναν πιο δομημένο διάλογο. Ως παράδειγμα φέρνουμε
την ανανέωση του περιοδικού Analogon, που θέλει να παίζει αυτό το ρόλο.
ο υπότιτλός του είναι “Υπερρεαλισμός, Ψυχανάλυση, Αλχημία, Ανθρωπολογία”, και
θα μπορούσαμε να προσθέσουμε τον Ερμητισμό, αλλά και στοιχεία του Αναρχισμού. Ο
υπερρεαλισμός, κατά την γνώμη και την πράξη μας, είναι ένα ανοιχτό σύστημα.
-Πού
εστιάζονται τα κύρια πεδία δράσης της ομάδας σας;
Frantisek
Dryje: Παρ’ όλο που ο
υπερρεαλισμός, εξ ορισμού, δεν είναι τέχνη, είναι δεδομένο πως εκφράστηκε,
περισσότερο απ’ όλα, στο πεδίο της τέχνης ή, καλύτερα, της δημιουργικής
έκφρασης. Την δημιουργία όμως δεν την αντιλαμβάνεται ως αισθητικό αυτοσκοπό,
αλλά ως ερευνητικό μέσο και ως μέσο για να γνωρίσει κανείς τον εαυτό του, ως
ένα είδος ερμηνευτικού μοντέλου, που αποτελεί κυρίως μια ετερόνομη διαδικασία. Αφού
το πιο σημαντικό μέρος της υπερρεαλιστικής δραστηριότητας είναι η δημιουργική
έκφραση, ο τόνος είναι στην διαλεκτική σχέση μεταξύ της προσωπικής
δημιουργικότητας και της ομαδικής επικοινωνίας μέσω του έργου. Στο κέντρο της
προσοχής μας παραμένουν τα ομαδικά πειράματα, τα παιχνίδια, τα ερμηνευτικά
μοντέλα. Με αυτόν τον τρόπο αναζητούμε και καμία φορά βρίσκουμε το ξεπέρασμα,
που θεωρητικά αποκαλείται διαϋποκειμενική (intersubjective) επικοινωνία.
Στην
πράξη, αυτά σημαίνουν ομαδικές εκθέσεις, δημοσιεύσεις, ανθολογίες. σημαντικό μέρος της δραστηριότητας
είναι και η δημιουργία καινούργιων ερμηνευτικών παιχνιδιών. Με αυτή την έννοια
ανοίγει το μαγνητικό πεδίο των υπερρεαλιστικών ερευνών σε απύθμενα βάθη, η υποθετική
ανθρωπολογική σταθερά, -της οποίας η κατά τον Μπρετόν “αληθινή λειτουργία της
σκέψης” (για την οποία μιλάει στον
περίφημο ορισμό του υπερρεαλισμού στο πρώτο μανιφέστο) είναι έκφραση της-
παραμένει σε μία διαρκή μάχη με το σύστημα της εξωτερικής ομαδικότητας, που την
αντιπροσωπεύει η κοινωνία, οι κοινωνικοί θεσμοί, οι δομές της εξουσίας, η
θρησκεία και σε τελική ανάλυση και ο πολιτισμός. Δεν υπάρχει κίνδυνος ότι ο υπερρεαλισμός θα μπορούσε να
χάσει τα θέματά του: έρευνα της αισθηματικής ζωής, των φαινόμενων της φαντασίας
όπως είναι το όνειρο, η επιθυμία, η σύμπτωση, το παιχνίδι, το συγκεκριμένο
παράλογο και η κριτική λειτουργία του, κτλ. Το θέμα είναι να τα ανακαλύψουμε
πάλι και ξανά να διατυπώσουμε τις εκφράσεις τους.
Εδώ
πρέπει να σχολιάσουμε πως η κοινωνική ή ακόμα και η πολιτική υποχρέωση που είχε
ο υπερρεαλισμός στην Τσεχοσλοβακία, ειδικά στην δεκαετία του ’30, δεν χάνεται
ως αρχή, παραμένει όμως λανθάνουσα, δεν φανερώνεται τις περισσότερες φορές σε
πολιτικά προγράμματα ή εκδηλώσεις. Η υπερρεαλιστική ανατροπή έχει ή μπορεί να
έχει (μάλλον θα έπρεπε πάντα να έχει) σε σχέση με τις κοινωνικές διαδικασίες χαρακτήρα ζύμωσης.
-Τι
δυνατότητες προσφέρουν οι νέες τεχνολογίες στην σουρεαλιστική έκφραση;
Martin
Stejskal: Στην ομάδα
μας υπάρχει ένα αρκετά ευρύ φάσμα απαντήσεων. Τα τελευταία περίπου δέκα χρόνια
καταλαβαίνουμε εδώ με τον όρο “νέες τεχνολογίες” πρώτα από όλα την ψηφιοποίηση
και την δημιουργία με τον υπολογιστή. Οι απόψεις για το θέμα έχουνε, μετά από
τις πρωταρχικές συναισθηματικές
αντιδράσεις, διαφοριοποιηθεί και βαθύνει. Επειδή στην ομάδα μας είμαι
από κάποια στιγμή και μετά κάτι σαν... προφήτης στην χρήση των υπολογιστών, θα
απαντήσω εγώ. Είναι προφανές ότι εκφράζω μόνο την άποψη μου, που δεν είναι ίδια
με τις απόψεις των άλλων μελών της ομάδας. Η απάντηση μου είναι ένα κολάζ από
διάφορες συζητήσεις που έγιναν τα περασμένα χρόνια ειδικά με τον Frantisek Dryje και με άλλους, για το θέμα των
υπολογιστών και πιο γενικά για την αρχή της εικονικότητας:
-Πιστεύω
ότι είναι αυτή η καταραμένη εικονικότητα, που την απεχθάνονται οι περισσότεροι από
τους καλλιτέχνες, και για αυτό το λόγο δεν αγγίζουν τον υπολογιστή παρά μόνο με
ένα ξύλο (εικονικό). Αφού πολλά από τα αυθεντικά έργα ήτανε πρωταρχικά καθαρά
“εικονικά”, και μόνο μετά από την σταθεροποίηση τους στο εσωτερικό πλάνο του
δημιουργού ακολουθούν οι συγκεκριμένες δημιουργικές διαδικασίες, και στην
περίπτωση της αφηρημένης τέχνης ή του αυτόματου αυτοσχεδιασμού. Στον
υπερρεαλισμό μιλάμε για το
“εσωτερικό μοντέλο” και έτσι αποκαλώ την ιδέα της εικονικότητα των υπολογιστών
surreal virtuality, survirtuality. Με αυτό που αποκαλείται “εικονικός κόσμος”
έχει κοινά μόνο μερικά χαρακτηριστικά.
-Εμένα
με ενδιαφέρει η σχεδόν σωματική πιθανότητα να μπαίνουμε μέσα σε αυτούς τους χώρους, που είναι
τα “εσωτερικά μοντέλα”. Αυτό που δεν είναι παρόν σε αυτό το εσωτερικό όραμα δεν
μπορεί να το υποκαταστήσει κανένας υπολογιστής.
-Η
εικαστική δημιουργικότητα, και ειδικά η υπερρεαλιστική, προέρχεται φυσικά από
την εικονικότητα της ιδέας ή της ανακάλυψης, που μετά με διάφορα μέσα φέρνει
στην πραγματικότητα. Και όπως και στις παραδοσιακές τέχνες έτσι και εδώ
μπορούμε να δουλεύουμε με
παραδοσιακές εικόνες της πραγματικότητας, ή μπορούμε να
δημιουργήσουμε εντελώς καινούργιες
πραγματικότητες.
-Έχουνε
ακουστεί αρκετές φορές γνώμες ότι η ψηφιακή τέχνη είναι “κρύα” και ότι οδηγεί
σε μια άλλη ακόμα μορφή τεχνικής ή τεχνολογικής αποξένωσης μεταξύ της
δημιουργικής εμπειρίας και της ίδιας της δημιουργικής πράξης. ότι έχει
καταλήξει να είναι μηχανική. Ας μη μιλήσουμε για την γενική αντιπάθεια για τους
υπολογιστές που νιώθουν ειδικά οι μεγαλύτεροι στην ηλικία! Αληθεύει αυτή η
άποψή, κατά την γνώμη σου;
-Πολλές
φορές έτσι συμβαίνει. Το συναίσθημα του “κρύου” ήτανε πολύ έντονο στις αρχές
της χρήσης των υπολογιστών. Οι σημερινές πιθανότητες “μόλυνσης με την
πραγματικότητα” όμως είναι από εκείνη την εποχή το ίδιο μακριά όσο ήταν η
ταινία “Alien” από την ταινία “2001-Η Οδύσσεια του Διαστήματος”. Θα έλεγα, ότι
το χαρακτηριστικό του “μη προσωπικού κρύου” μέχρι σήμερα φέρνει στους
υπολογιστές ένα είδος καλλιτεχνών, που το εκμεταλλεύονται με δεξιοτεχνία. Τις περισσότερες γνώμες
που αναφέρεις όμως θα τις χαρακτήριζα ως επιστροφή στις παλιές εκείνες μπούρδες
για την “καθαρή τέχνη” κτλ. Άν αναλογιστούμε τα χιλιάδες χιλιόμετρα φιλμ, που
έχουν γυριστεί για να αρχίσει ξανά το ψευδοπαιχνίδι που λέγεται
“πραγματικότητα”, (και κανένας δεν νοιάζεται για την αποξένωση εδώ), ο
υπολογιστής ως μέσο με πειράζει
όλο και λιγότερο. Και άμα συγκρίνουμε την ψηφιακή τέχνη με την τέχνη της
φωτογραφίας, δεν μου φαίνεται περισσότερο μηχανική ή αποξενωμένη. Πάντα πρέπει να κρίνουμε συγκεκριμένα, όπως άλλωστε και παντού.
Πιθανόν να είναι η ψηφιακή τέχνη μία αρχή της μεγάλης πορείας των δημιουργικών
αρχών, που κάποτε ξεκίνησε η φωτογραφία και μετά συνέχισε το κινηματογραφικό
φιλμ. Όπως και στα κινούμενα σχέδια, και ο ψηφιακός καλλιτέχνης είναι
δημιουργός του κόσμου του, αλλά εδώ έχει ακόμη περισσότερες δυνατότητες για
κόψιμο, έλεγχο του ήχου και άλλα, με όλα τα ρίσκα που φέρνει η υπόθεση.
-Πώς
βλέπεις το μέλλον της ψηφιακής δημιουργίας;
-Οι
μεγάλες παραγωγές τύπου Jurassic Park ήταν ακόμη στις αρχές της δεκαετίας του
’90 προνόμιο των ακριβών unix υπολογιστών. Είναι κρίμα που σήμερα αυτά τα
μεγάλα συστήματα χρησιμεύουν για χαζές διαφημίσεις (τουλάχιστον εδώ). Αλλά από
εκείνη την εποχή έχουν εισβάλλει γραφικά προγράμματα για PC, που έχουν γίνει
πολύ πιο γρήγορα και με τις καινούργιες γραφικές κάρτες 3D μπορούν να
λειτουργούν με αρκετή ποιότητα και ταχύτητα. Φαίνεται, ότι η πρόοδος θα
συνεχιστεί σε αυτόν τον τομέα. Με τόσα τεχνολογικά μέσα θα μπορούσαμε να
περιμένουμε κάποια ενδιαφέροντα έργα που και που. Αυτά τα τεχνολογικά μέσα, θα
τα χρησιμοποιούσαν για την δημιουργία αυθεντικής ψηφιακής ποίησης.
-Τι
σημαίνει να είναι κανείς σουρεαλιστής στις μέρες μας, καθώς επίσης και το να
συμμετέχει σε μια σουρεαλιστική ομάδα;
Alena
Nadvornίkova: Θα ήθελα να απαντήσω πως είναι το ίδιο
όπως και πριν. Όμως ο υπερρεαλισμός αλλάζει μαζί με την αλλαγή της εποχής, ή
μάλλον, ο ίδιος ο υπερρεαλιστής αλλάζει, και διότι είναι διαφορετική η θέση
του. Τα πράγματα και τα φαινόμενα, εναντίον των οποίων τοποθετείται ο
υπερρεαλισμός, είναι άλλα, και ο τρόπος της αντίδρασης είναι διαφορετικός. Δεν
έχει νόημα να χρησιμοποιούμε το σκάνδαλο, για παράδειγμα, που έχει γίνει μόδα,
ακόμα και υποχρέωση, και φολκλόρ. Δεν έχει νόημα να κάνουμε σήμερα αυτά που
ανήκουν στο κανονικό, αφού τόσα πολλά πράγματα, φαινόμενα και τόσες αξίες που
ανακάλυψαν οι υπερρεαλιστές, έχουν γίνει μέρος της εποχής που ζούμε. Η βασικές
αρχές του υπερρεαλισμού είναι γενικά αποδεκτές (θέλανε να είναι γενικές),
παραμένουν όμως ως αντικείμενα καινούργιων ερμηνευτικών τρόπων ακόμα
γόνιμες ακριβώς χάρη στην
γενικότητά τους. Αυτό αληθεύει και για την διαδικασία της δημιουργίας, όπου
πάλι μερικά πράγματα έχουν εξαντληθεί εντελώς, και έχουν ανατραπεί. Μόνο
φαινομενικά παράδοξο είναι το δεδομένο, ότι οι ανακαλύψεις όχι οι “ανακαλύψεις”
και το θαυμαστό όχι το “θαυμαστό” είναι για τον σημερινό υπερρεαλιστή της
ανασκαφής του κρυμμένου, της ερμηνείας του και της εμβάθυνσης του, ότι η
ανακάλυψη είναι περισσότερο από ποτέ ξαναανακάλυψη. Εάν ο Μπρετόν ήθελε στην
δεκαετία του ’40 ένα είδος “απόκρυφου” υπερρεαλισμού, ήμαστε σήμερα στην ίδια
κατάσταση. Εξαιτίας της μεγάλης περιόδου της αναγκαστικής μυστικότητας του υπερρεαλισμού (για
πολιτικούς λόγους), ίσως η υπερρεαλιστική δραστηριότητα διατηρήθηκε εδώ, και
σήμερα μας δίνει δύναμη, ακόμη περισσότερο επειδή το “πολιτιστικό κοινό” είναι
ποιος ξέρει πού, αγκαλιάζει τις αλλαγές ή τις εντελώς δεύτερης κατηγορίας
παραγωγές. Οι υπερρεαλιστές είναι σήμερα κάτι σαν ενθύμιο των παλαιών καιρών
και μόνο πού και πού κάποιος καταλαβαίνει ότι δεν μιλάμε μόνο για το παρελθόν.
Γράφω ποιήματα και ζωγραφίζω με την μέθοδο του ψυχικού αυτοματισμού, δεν μπορώ
αλλιώς, και οι υπερρεαλιστικές μέθοδοι ισχύον, κάνουνε μαγικούς κύκλους αντί να
προχωράνε εμπρός (αναλογία και art brut). Η υπερρεαλιστική δραστηριότητα
και η ομαδική ζωή δεν αλλάζουν
πολύ. Δεν είναι ούτε υποχρέωση ούτε ανάγκη, οι κύκλοι γυρνάνε και δημιουργούν
τριγύρω καινούργιες μορφές. Πέμπτη στις 6, εκεί ή αλλού, σε μπαρ, στο καφέ, στο σπίτι κάποιου από την
ομάδα - τα ξέρω εδώ και 30 χρόνια. Στην εποχή μας των βιντεοκλίπ και της
βιασύνης - μακρόωρες συζητήσεις, με όλα τα λάθη και τα νεύρα και την κούραση
καμιά φορά. Το ίδιο και η προσωπική δραστηριότητα. δημιουργία είναι η ομαδική
ζωή, κάτι σαν δεύτερη φύση. Μην τα παίρνετε όλα στα σοβαρά, αλλά έτσι είναι!
-Πώς βλέπετε το παρόν αλλά και το
μέλλον του σουρεαλισμού, δεδομένου ότι σε πολλές χώρες -όπως και στην χώρα μας-
έχει επικρατήσει η εντύπωση ότι μετά τον θάνατο του Μπρετόν ο σουρεαλισμός
έπαψε να υπάρχει;
Bruno
Solarik: Το παρόν του
υπερρεαλισμού δεν μετριέται όπως οι τηλεοράσεις μετράνε την θεαματικότητά τους.
Πρέπει να καταλάβουμε, ότι το παρόν και το μέλλον του υπερρεαλισμού είναι παρόν
και μέλλον μιας μειονότητας. Αυτό είναι η αδυναμία αλλά και η δύναμή του. Το
κίνημα σήμερα χρησιμοποιεί τις αρχές που έχουν νόημα σήμερα, αντιδρά στις
αλλαγές στον χαρακτήρα της κοινωνικής καταπίεσης, και στην χρήση των
υπερρεαλιστικών αρχών για χαζές διαφημίσεις. Το υπερρεαλιστικό κίνημα είναι ένα
μαγνητικό πεδίο, όπου η ελεύθερη σκέψη και το κριτικό πνεύμα αποτελούν βάση για
την απελευθέρωση του ανθρώπινου πνεύματος. Σε αυτό πάντα συμβαίνουν λάθη αλλά
και εκρήξεις θαυμάτων!
Jan
Švankmajer
Γεννήθηκε
το 1934 στην Πράγα και ζει στη Πράγα. Η ηλικία ταυτίζεται με την ηλικία του
Τσεχοσλοβακικού σουρεαλισμού. Διεθνώς αναγνωρισμένος κινηματογραφιστής και
εικαστικός, από τους εμπνευστές της τεχνικής του stop-movie (ταινίες από κινούμενα
αντικείμενα), συμμετέχει στην συλλογική δράση της ομάδας από το 1970.
Frantisek Dryje
Γεννήθηκε
το 1951 στην Πράγα και ζει στη Πράγα. Μέχρι πρόσφατα ήταν εκδότης του
περιοδικού Analogon. Γράφει θεωρητικά κείμενα, ποίηση, ενώ επίσης είναι και
κολαζίστας. Συμμετέχει στις δραστηριότητες της ομάδας από το 1979.
Martin
Stejskal
Γεννήθηκε
τo 1944 στην Πράγα και ζει στη Πράγα. Συμμετέχει στην ομάδα από το 1968.
Εικαστικός και συγγραφέας, ασχολείται με τον Ερμητισμό από τις αρχές του '70,
και με την σουρεαλιστική εικονικότητα... από τότε που βγήκαν οι υπολογιστές.
Ανάμεσα στα άλλα, έχει γράψει το βιβλίο "Τα μυστικά της μαγικής
Πράγας" καθώς και μια ερμηνευτική μέθοδο γνωστής ως "conturage".
Alena
Nadvornίkova
Γεννήθηκε
το 1942 στο Lipnik nad Becvou και ζει στη Πράγα. Είναι εικαστικός, ποιήτρια και
δοκιμιογράφος. Συμμετέχει στις δραστηριότητες της ομάδας από το 1972.
Bruno
Solarik
Γεννήθηκε
το 1968 στο Μπρνο της Τσεχίας και ζει στη Πράγα. Γράφει θεωρητικά
κείμενα και ποίηση. Συμμετέχει στις σουρεαλιστικές δραστηριότητες από το 1987.
19/6/2005
Ότι ακολουθεί αποτελεί διαφημιστικό υλικό, ξένο προς τη σελίδα